Fosfataza alkaliczna, łagodne przejściowe zwiększenie jej aktywności
Bywa, że przypadkowo przy okazji badań krwi, czasami tylko profilaktycznych, stwierdza się nieprawidłowy wynik fosfatazy alkalicznej (FA). Dr Google sugeruje rodzicom nowotwór kości i wątroby. Na szczęście, zwiększona aktywność fosfatazy alkalicznej FA nie musi wskazywać na poważną chorobę kości lub wątroby. Szacuje się, że najczęstszą przyczynę zwiększenia aktywności FA u niemowląt i małych dzieci (prawie 3%) jest tzw. łagodna, przejściowa hiperfosfatazemia. Nie stwierdzono, aby u dzieci ze zwiększeniem aktywności FA, po wykluczeniu innych chorób występowały jakiekolwiek niekorzystne następstwa zdrowotne (stąd określenie łagodne).
Aktywność enzymu przeciętnie wzrasta 10 krotnie i wraca do wartości prawidłowych w ciągu 4 miesięcy (stąd określenie „przejściowe”).
Warunkiem rozpoznania łagodnego, przejściowego zwiększenia aktywności FA jest ujemny wywiad i wyniki badań w kierunku chorób kości lub wątroby. W badaniach krwi muszą być prawidłowe wynikami badań czynności wątroby (AST, ALT, bilirubina i GGTP) a także prawidłowe stężenie jonów, wapnia, mocznika oraz kreatyniny.
Wymienione badania oraz badanie lekarskie pozwolą wykluczyć patologie, przede wszystkim:
· choroby kości (krzywica, złamania, guzy kości);
· choroby wątroby (zapalenie wątroby, cholestaza, choroby nowotworowe);
· rzadziej choroby nerek (przewlekła niewydolność nerek, choroby cewek nerkowych)
· oraz reakcje polekowe (leki przeciwpadaczkowe, antybiotyki).
Przyczyna łagodnego, przejściowego zwiększenia aktywności FA nie została w pełni wyjaśniona. Opisano związek zwiększenia aktywności FA z zakażeniem powszechnie występującymi wirusami, na przykład wywołującymi zakażenia układu oddechowego lub pokarmowego, enterowirusem lub wirusem Epsteina i Barr.
Opracowano na podstawie: Clinical Pediatrics, 2016, Vol. 55 (6), Andrew S. Chu, Jill G. Rothschild, Update on benign transient hyperphosphatasemia: recognizing an underappreciated condition: 564–566.
