, po łacinie FETOR EX ORE.
Problem "niefajnego" zapachu z ust dotyczy 6 % przedszkolaków, ale aż 40 % nastolatków i dorosłych.
Zwykle, bo aż w 90% przypadków, przykry oddech spowodowany jest nadmierną ilością specyficznych bakterii na tylnej powierzchni języka. Bakterie te wytwarzają lotne związki siarczkowe, które są bezpośrednią przyczyną niemiłego zapachu z ust.
Namnażaniu wymienionych bakterii sprzyja język na którym mogą zalegać resztki pokarmowe, czyli taki który ma wiele rowków i bruzd oraz dłuższe niż zwykle brodawki nitkowate.
Nie można zapominać o możliwości przekazywania bakterii dziecku przez oblizywanie smoczka, całowanie w usta, jedzenie jedną łyżeczką i tym podobne postępowanie.
Do czynników ułatwiających namnażanie wspomnianych bakterii zalicza się oddychanie przez usta. Ten typ oddychania niekorzystnie wysusza jamę ustną i zagęszcza ślinę. Próchnica zębów oraz inne stany zapalne też mają negatywne znaczenie. Nawet stres czy niepokój wpływają na wyczuwalny zapach.
U maluchów fetor może pochodzić nie tyle z gardła, co z powodu przewlekłego nieżytu nosa i zapalenia zatok. Sporadycznie przyczyną cuchnącego zapachu może być wepchnięte do nosa tzw. ciało obce.
Obwąchiwanie dziecka może wskazać skąd zapach się wydobywa. Prostym domowym testem jest polizanie nadgarstka głęboko wyciągniętym językiem. Wyczuwalny po 10 sekundach przykry zapach sugeruje najczęstszą, czyli językową przyczynę odoru. Test najlepiej przeprowadzić rano, przed śniadaniem i oczywiście przed myciem zębów. Dłuższa przerwa pomiędzy posiłkami nasila przykry zapach. Podobnie, o tej porze można przeprowadzić test polegający na powstrzymaniu oddechu i powolnym wydychaniu lub 10 sekundowe dmuchanie do papierowej torebki. Można także obwąchiwać zeskrobiny pobrane łyżeczką z tylnej grzbietowej części języka.
Refluks żołądkowo-przełykowy i zakażenie przewodu pokarmowego bakterią Helicobacter pylori są także przyczyną cuchnącego problemu, ale tylko w kilku procentach wszystkich przypadków halitozy.
Co robić?
1. Poprawę można uzyskać, dbając o higienę jamy ustnej, w tym o oczyszczanie języka specjalnymi skrobaczkami i szczoteczkami do języka. Codzienna higiena jamy ustnej jest konieczna.
Rekomendowane zalecenia stomatologiczne na stronie: http://ptsd.net.pl/wp-content/uploads/2017/05/Zalecenia_w_zakresie_higieny_jamy_ustnej_dla_dzieci_i_mlodziezy_w_kolejnych_grupach_wiekowych.pdf
2. Młodsze dzieci powinny częściej popijać rumianek lub wodę i zdecydowanie ograniczyć spożywanie cukru we wszystkich postaciach.
3. Zdolni do płukania (zwykle od 6. roku życia) powinni płukać gardła 3 razy dziennie przez pół minuty, oczywiście po, a nie przed posiłkami. Wskazane płukanie gardła tylnego czyli gulgotanie z odchyloną głową. Do płukania można stosować 100-120 ml wody(ok. pół szklanki), z dodatkami. Cennym dodatkiem może być sól (pół łyżeczki), sok z cytryny a jeszcze lepiej z kiszonej kapusty lub kiszonych ogórków, ewentualnie olejki jak: miętowy, szałwiowy, eukaliptusowy. Dobrze jest stosować wspomniane dodatki naprzemiennie, tzn. zmieniać po kilku dniach. Do 2 tygodni możemy stosować preparaty apteczne. Szczególnie płyny z chlorheksydyną nie mogą być dłużej stosowane.
4. Na deser, po posiłkach, warto chrupać marchewkę lub twardsze jabłko, ewentualnie ananas. Włókniste pokarmy skutecznie przyczyniają się do eliminacji "złych" bakterii na języku.
4. Wszystkie zęby musza być zdrowe, konieczne są okresowe kontrole stomatologiczne.
5. Warto udać się do laryngologa, jeśli dziecko przewlekle oddycha tylko ustami a nie nosem.
6. Najnowszą metodą leczenia halitozy jest przeciwbakteryjna terapia fotodynamiczna. Stomatolog nakłada fotouczulacz (np. błękit metylenowy) na język, a następnie naświetla go światłem o odpowiedniej długości fali.
Warto nadmienić, że występuje również pseudo-halitoza, czyli, że można mieć wrażenie wydychania cuchnącego powietrza, ale w rzeczywistości nikt tego nie wyczuwa, nawet specjalna aparatura pomiarowa.
Pamiętajmy, że staranna higiena jamy ustnej zabezpiecza nas przed wieloma problemami stomatologicznymi. Jeśli wystąpi halitoza już, to najskuteczniejsze będzie leczenie kompleksowe, czyli walka na wszystkich frontach. Powodzenia.
