czyli dziad swoje, baba swoje
Nebulizacje ze sterydów są powszechnie zalecane wbrew rekomendacjom ekspertów. Zalecenia brytyjskie NICE, amerykańskie i polskie oraz innych towarzystw pulmonologicznych są jednoznaczne – wziewnych glikokortykosteroidów (wGKS) nie zlecamy z powodu kaszlu (1,2,3).
Najnowsza metaanaliza nie potwierdziła przydatności wGKS w jego łagodzeniu (4).
Leki te są stosowanie w astmie oskrzelowej oraz duszności krtaniowej. W ostrym zapaleniu krtani zaleca się 1–2 dawki NA TERAPIĘ. Jeśli astma oskrzelowa jest rozpoznana (wszyscy są zgodni, że jest nadrozpoznawana), to leczenie powinno być stosowane miesiącami. U tych chorych zalecane jest zmniejszanie lub zwiększanie dawki wGKS co 3 miesiące (5).
Wykazano, że te medykamenty, choć przynoszą korzyści, mają wiele efektów ubocznych (opisane w ulotce). Leki stosujemy wtedy, gdy korzyści z nich wynikające przewyższają efekty uboczne . Praktyka lekarska musi opierać się na wiedzy wynikającej z rzetelnych badań naukowych.
Najnowsze badania potwierdzają, że stosowanie wymienionych leków w przypadku innych chorób niż astma oskrzelowa zwiększa wytwarzanie katepsyny D, która przez inaktywację katalicydyny zmniejsza produkcję wydzielniczego inhibitora proteaz leukocytarnych. Spadek poziomu tych i innych białek, zwalczających patologiczne bakterie, zwiększa ryzyko zapalenia płuc.
Rodzice podają zalecone wGKS z nadzieją, że kaszel u przeziębionego szybciej ustąpi. Niestety, leki te zaburzają syntezę interferonu, który hamuje replikację wirusów penetrujących nasze komórki (6). Łatwiejsze namnażanie zarazków nasila produkcję śluzu zapalnego, a tym samym – konieczność jego wykasływania.
Ryzyko nie jest nieuchronne, dzieci mogą „wytrzymać” wiele efektów ubocznych leków i nie każdy maluch z ich powodu musi chorować w sposób widoczny.
Kaszel często ustąpi samoistnie, ale jeszcze szybciej, jeśli wyleczymy jego przyczynę. W przypadku zakażeń dróg oddechowych leczenie musi być kompleksowe. Wskazane są fizjoterapia oddechowa i nebulizacja z chlorku sodu, mukolityki (ewentualnie powyżej drugiego roku życia), zdrowe klimaty oraz właściwa dieta.
Konia z rzędem temu, kto znajdzie wiarygodne wytyczne, że u dzieci, które nie chorują na astmę oskrzelową lub ostre zapalenie krtani, kaszel w przebiegu zakażeń dróg oddechowych należy leczyć sterydami.
Źródła:
- Mejza F.: Postępowanie w kaszlu u chorych na ostre zapalenie oskrzeli. Podsumowanie wytycznych CHEST 2020. Med. Prakt., 2020; 12: 41–46
- Hryniewicz, Albrecht P., Radzikowski A. (red.), Rekomendacje postępowania wpozaszpitalnych zakażeniach układu oddechowego, Narodowy Instytut Leków, Warszawa 2016.
- Doniec Z., Mastalerz-Migas A., Krenke K., Mazurek H., Bieńkowski P., Rekomendacje postępowania diagnostyczno-terapeutycznego w kaszlu u dzieci dla lekarzy POZ, „Lekarz POZ” 2016, nr 4, s. 305–321.
- Anderson-James S., Marchant J.M., Acworth J.P. i wsp., Inhaled corticosteroids for subacute cough in children, „Cochrane Database Systematic Reviews” 2013
- mp.pl/pediatria/artykuly-wytyczne/artykulyprzegladowe/244093,rozpoznawanie-i-leczenie-astmy-u-dzieci
- Profesor Henryk Mazurek, wykład podczas XXXVI Zjazdu PTP, 28.06.2021.
